NATO’nun yeni miladı olan Lizbon’daki doruk toplantısında
belirlenen yeni strateji kapsamında Afganistan da ele alındı. Bu durumun şöyle
bir özelliği de var; NATO ilk defa bir kriz ve savaş bölgesinden çıkış
stratejisi görüştü. Afganistan 80’li yıllarda da, dünyanın o dönemdeki en büyük
askeri gücü olan SSCB’nin ricatını izlemişti. Afganistan 2010’lu yıllarda da,
bu dönemin en büyük askeri gücü olan NATO’nun ricatını izleyecek. Elbette
1989’da SSCB Afganistan’da yenildiğini kabul ve itiraf etmemişti. Yapılan resmi
açıklamalara göre, SSCB Afganistan’a karşı sosyalist yoldaşlık ve kardeşlik
ödevlerini yerine getirmişti, ardında istikrarlı bir ülke, güçlü bir başkanlık
ve savaşa hazır bir ordu ve polis teşkilatı bırakıyordu…
SSCB’nin resmi açıklamalarında yoktu, ama Kızıl Ordu’nun ardında bıraktıkları arasında 1,5 milyon ölü, 2 milyon sakat ve 6 milyon göçmen de vardı! Bu derecede perişanlık yaşayan Afganistan iç savaş yaşadı ve 1994’te Taliban’ın eline düştü. Herhâlde NATO da dört yıl sonra Afganistan’dan çekileceği zaman ardında çok mutlu ve çok müreffeh ve demokratik bir ülke bırakmayacak. Afganistan Afganlara devir ve teslim edilirken, bir olasılıkla kendi ayakları üzerinde durabilen bir devlet bırakmakla yetinecek. Dokuz yıldır devam eden savaşta en az 700 milyar USD harcandı. 30 milyon nüfuslu bu ülkeye yaklaşık 50 milyar USD mali yardım da aktarıldı. Ama yine de halkın %60’ı sağlık hizmetinden yararlanamıyor. Halkın %80’i temiz suya ulaşamıyor. Halkın sadece %5’inin motorlu taşıtı var.
Eğer BM Kalkınma Programı’nın (UNDP) 2009 raporuna itibar edersek, Afganistan’daki durum Taliban zamanındakine göre daha kötü. NATO Afganistan’da geçen dokuz yılda 2.200 asker kaybetti. Bu rakam geri çekilmenin -pardon, kriz bölgesinden çıkış stratejisinin- öngördüğü gibi 2014’de gerçekleştiğinde daha yüksek olacak. NATO’nun 2014’te terk edeceği Afganistan’da bu tarihten sonra ne olacağı da çok belli değil. Ancak, yukarıdaki olumsuz tabloyu tersine çevirmenin yolları henüz tükenmiş de değil. Bu noktada Afganların ne istediklerine bakmak gerekiyor. Dolayısı ile bu sürecin Afganistan’ın yararına işlemesi için bir kaç önemli hususa dikkat çekmek gerekiyor.
Öncelikli olarak, başta ABD olmak üzere tüm yabancı kuvvetlerin Afganistan’dan çıkması önemli. Böylece Afganistan vatandaşları “işgalin” tam anlamıyla sona erdiğine ikna edilebilir. Bunun yanısıra, işgal psikolojisini yenmek için yabancı kuvvetlerin sahip oldukları yetki ve sorumlulukların tamamının Afganistan Hükümeti’ne devrinde önemli fayda var. Diğer yandan ise Afganistan’da 2014’e kadar geçecek sürede Afganistan için yapılacak alt yapı yatırımlarının devam etmesi hatta daha da fazlalaşması Afganistan’ın geleceği için atılmış önemli adımlardan olacak.
SSCB’nin resmi açıklamalarında yoktu, ama Kızıl Ordu’nun ardında bıraktıkları arasında 1,5 milyon ölü, 2 milyon sakat ve 6 milyon göçmen de vardı! Bu derecede perişanlık yaşayan Afganistan iç savaş yaşadı ve 1994’te Taliban’ın eline düştü. Herhâlde NATO da dört yıl sonra Afganistan’dan çekileceği zaman ardında çok mutlu ve çok müreffeh ve demokratik bir ülke bırakmayacak. Afganistan Afganlara devir ve teslim edilirken, bir olasılıkla kendi ayakları üzerinde durabilen bir devlet bırakmakla yetinecek. Dokuz yıldır devam eden savaşta en az 700 milyar USD harcandı. 30 milyon nüfuslu bu ülkeye yaklaşık 50 milyar USD mali yardım da aktarıldı. Ama yine de halkın %60’ı sağlık hizmetinden yararlanamıyor. Halkın %80’i temiz suya ulaşamıyor. Halkın sadece %5’inin motorlu taşıtı var.
Eğer BM Kalkınma Programı’nın (UNDP) 2009 raporuna itibar edersek, Afganistan’daki durum Taliban zamanındakine göre daha kötü. NATO Afganistan’da geçen dokuz yılda 2.200 asker kaybetti. Bu rakam geri çekilmenin -pardon, kriz bölgesinden çıkış stratejisinin- öngördüğü gibi 2014’de gerçekleştiğinde daha yüksek olacak. NATO’nun 2014’te terk edeceği Afganistan’da bu tarihten sonra ne olacağı da çok belli değil. Ancak, yukarıdaki olumsuz tabloyu tersine çevirmenin yolları henüz tükenmiş de değil. Bu noktada Afganların ne istediklerine bakmak gerekiyor. Dolayısı ile bu sürecin Afganistan’ın yararına işlemesi için bir kaç önemli hususa dikkat çekmek gerekiyor.
Öncelikli olarak, başta ABD olmak üzere tüm yabancı kuvvetlerin Afganistan’dan çıkması önemli. Böylece Afganistan vatandaşları “işgalin” tam anlamıyla sona erdiğine ikna edilebilir. Bunun yanısıra, işgal psikolojisini yenmek için yabancı kuvvetlerin sahip oldukları yetki ve sorumlulukların tamamının Afganistan Hükümeti’ne devrinde önemli fayda var. Diğer yandan ise Afganistan’da 2014’e kadar geçecek sürede Afganistan için yapılacak alt yapı yatırımlarının devam etmesi hatta daha da fazlalaşması Afganistan’ın geleceği için atılmış önemli adımlardan olacak.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder