Bilgisayarların Yavaşlama Nedenleri ve Dikkat
Edilmesi Gerekenler
Sıradan bilgisayar kullanıcılarının ortak şikayeti bilgisayarlarının çok yavaşlamasıdır. Bu şikayetlerin aslında bilinçsiz kullanımdan kaynaklanan bazı nedenleri vardır. Bu yazıda bilgisayar performansının nasıl iyileştirilebileceğinden ve nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsetmek istiyorum. Tabi bu arada bilgisayar deyince Windows İşletim Sistemi (2000, XP, Vista) yüklü klasik bir pc kastettiğimi de belirteyim. Linuxcular zaten kendi başının çaresine bakmak zorunda olan insanlardır :)
1) Windows gelişmiş özelliklerde bulunan performans ayarlarında en iyi görünüm değil, en iyi performans seçeneği seçilmelidir. Bu ayar görsellikten biraz fedakarlık gerektirir ama emin olun makinenizi çok rahatlatacaktır.
2) Masaüstü arkaplanına büyük resimler, slaytlar vs. koymayın, mümkünse düz bir renk seçin olsun bitsin. Zaten kimsenin masaüstündeki resme baktığı yoktur, yani gereksizdir.
3) İşletim sisteminin bulunduğu disk bölümünü (ki bu genelde windowsu kuran kişi tarafından C:\ olarak belirlenir) mümkün olduğu kadar küçük tutarak, doldurmamaya özen gösterin. Örneğin windowsun ilk kurulum aşamasında formatlama yapılırken C:\ için 10GB-20GB aralığında bir boyut yeterlidir. Harddiskin geri kalanı da ihtiyaca göre D:\ E:\ diye bölünebilir. Dosya sistemi olarak da NTFS seçilmelidir.
Ayrıca Belgelerim, müzik, film gibi çok yer kaplayan doküman ve ıvır zıvır dosyaların tamamı hem güvenlik hem de performans açısından C:'de değil, D: gibi bir disk bölümünde saklanmalıdır. Bu tedbir, hem C'nin şişmesini engelleyerek performansı arttırır hem de format atılması gerektiğinde dosyalarınızın silinmesini önler.
4) Bir diğer mesele de;
- çok sayıda ve gereksiz program kurulması,
- kurulan gereksiz programların kaldırılmaması,
- kaldırılsa bile kayıt defterindeki (registry) artıklarının temizlenmemesidir.
Bir sistemin kararlılığını en çok bozan şey program eklenip kaldırılmasıdır.
5) Geçici dosyaların sık sık boşaltılması sistem hızınıza önemli katkı sağlayabilir. Örneğin C:\windows\temp, C:\windows\prefetch klasörleri boşaltılabilir. Temporary Internet Files, History, Cookies gibi internet tarayıcı dosyaları da sık sık boşaltılmalıdır. Bu işlerin tamamını tek bir tıkla yapan bir çok yazılım piyasada mevcut. Örneğin CCleaner tavsiye ederim. Hem gereksiz geçici dosyaları silip hem de Kayıt Defterinizi (Registry) sık sık düzenleyebilirsiniz. Ayrıca program kaldırma işlemini de geride artık bırakmaksızın bu tür programlarla yapabilirsiniz.
6) Diğer bir husus da programların ayarlarının mutlaka yapılmasıdır. Genelde standart kullanıcılar, programları standart haliyle yani varsayılan ayarları ile kurarlar. Tabi böyle olunca da bir çok ücretsiz gibi görünen yazılımlar yanlarında arama çubukları gibi eşantiyon ajan programcıklarla gelirler. Bazı programlar hiç gerekmediği halde kendilerini başlangıçta, sistem açılışında çalıştırırlar. Örneğin Adobe Reader neden açılışta çalışsın ki? Belki günde 1-2 pdf dosyası açacaksınız belki de hiç açmayacaksınız ama adobe reader başlangıçta çalışmış ve RAM'inizi yemektedir. Bu tür programların ayarlarının yapılması, kurulum sırasında Google Toolbar kurayım mı gibi sorularına da hayır cevabı verilmesi faydalıdır.
7) Gereksiz servislerin (Yönetimsel Araçlar - Hizmetler'de) durdurulmasını tavsiye ederim. Örneğin "kablosuz ağ yapılandırma" adlı otomatik çalışan bir servis vardır ve bilgisayarınızda kablosuz ağ kartı yoksa ya da var da kullanmıyorsanız bu servis boşuna çalışıyor demektir. Bunun gibi hizmetlerin durdurulması da hem güvenlik hem de performans artışı sağlar.
Sıradan bilgisayar kullanıcılarının ortak şikayeti bilgisayarlarının çok yavaşlamasıdır. Bu şikayetlerin aslında bilinçsiz kullanımdan kaynaklanan bazı nedenleri vardır. Bu yazıda bilgisayar performansının nasıl iyileştirilebileceğinden ve nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsetmek istiyorum. Tabi bu arada bilgisayar deyince Windows İşletim Sistemi (2000, XP, Vista) yüklü klasik bir pc kastettiğimi de belirteyim. Linuxcular zaten kendi başının çaresine bakmak zorunda olan insanlardır :)
1) Windows gelişmiş özelliklerde bulunan performans ayarlarında en iyi görünüm değil, en iyi performans seçeneği seçilmelidir. Bu ayar görsellikten biraz fedakarlık gerektirir ama emin olun makinenizi çok rahatlatacaktır.
2) Masaüstü arkaplanına büyük resimler, slaytlar vs. koymayın, mümkünse düz bir renk seçin olsun bitsin. Zaten kimsenin masaüstündeki resme baktığı yoktur, yani gereksizdir.
3) İşletim sisteminin bulunduğu disk bölümünü (ki bu genelde windowsu kuran kişi tarafından C:\ olarak belirlenir) mümkün olduğu kadar küçük tutarak, doldurmamaya özen gösterin. Örneğin windowsun ilk kurulum aşamasında formatlama yapılırken C:\ için 10GB-20GB aralığında bir boyut yeterlidir. Harddiskin geri kalanı da ihtiyaca göre D:\ E:\ diye bölünebilir. Dosya sistemi olarak da NTFS seçilmelidir.
Ayrıca Belgelerim, müzik, film gibi çok yer kaplayan doküman ve ıvır zıvır dosyaların tamamı hem güvenlik hem de performans açısından C:'de değil, D: gibi bir disk bölümünde saklanmalıdır. Bu tedbir, hem C'nin şişmesini engelleyerek performansı arttırır hem de format atılması gerektiğinde dosyalarınızın silinmesini önler.
4) Bir diğer mesele de;
- çok sayıda ve gereksiz program kurulması,
- kurulan gereksiz programların kaldırılmaması,
- kaldırılsa bile kayıt defterindeki (registry) artıklarının temizlenmemesidir.
Bir sistemin kararlılığını en çok bozan şey program eklenip kaldırılmasıdır.
5) Geçici dosyaların sık sık boşaltılması sistem hızınıza önemli katkı sağlayabilir. Örneğin C:\windows\temp, C:\windows\prefetch klasörleri boşaltılabilir. Temporary Internet Files, History, Cookies gibi internet tarayıcı dosyaları da sık sık boşaltılmalıdır. Bu işlerin tamamını tek bir tıkla yapan bir çok yazılım piyasada mevcut. Örneğin CCleaner tavsiye ederim. Hem gereksiz geçici dosyaları silip hem de Kayıt Defterinizi (Registry) sık sık düzenleyebilirsiniz. Ayrıca program kaldırma işlemini de geride artık bırakmaksızın bu tür programlarla yapabilirsiniz.
6) Diğer bir husus da programların ayarlarının mutlaka yapılmasıdır. Genelde standart kullanıcılar, programları standart haliyle yani varsayılan ayarları ile kurarlar. Tabi böyle olunca da bir çok ücretsiz gibi görünen yazılımlar yanlarında arama çubukları gibi eşantiyon ajan programcıklarla gelirler. Bazı programlar hiç gerekmediği halde kendilerini başlangıçta, sistem açılışında çalıştırırlar. Örneğin Adobe Reader neden açılışta çalışsın ki? Belki günde 1-2 pdf dosyası açacaksınız belki de hiç açmayacaksınız ama adobe reader başlangıçta çalışmış ve RAM'inizi yemektedir. Bu tür programların ayarlarının yapılması, kurulum sırasında Google Toolbar kurayım mı gibi sorularına da hayır cevabı verilmesi faydalıdır.
7) Gereksiz servislerin (Yönetimsel Araçlar - Hizmetler'de) durdurulmasını tavsiye ederim. Örneğin "kablosuz ağ yapılandırma" adlı otomatik çalışan bir servis vardır ve bilgisayarınızda kablosuz ağ kartı yoksa ya da var da kullanmıyorsanız bu servis boşuna çalışıyor demektir. Bunun gibi hizmetlerin durdurulması da hem güvenlik hem de performans artışı sağlar.
Böylelikle sisteminiz her daim "taze" kalacak ve donanımınız en verimli şekilde kullanılabilecektir.
Ayrıca, virüs gibi sorunlar için de en sağlam çözümlerden biridir bu yöntem, tabi yanında antivirüs ve güvenlik duvarı kullanmak şartıyla.
Linux kullanan kişilerin zaten performans arttirici tarif veya böyle yemek tarifi gibi verilen performance tweak'lerine ihtiyacı yoktur.
Niye yoktur ? çünkü linux tabanlı sistemler giderek yavaslamaz. hep ayni hızda kalırlar. disklerinde fragmantasyon cok az olur. defrag yoktur, gerek yoktur. sistem farklı bir partitionda cacheleme ve paging file calistirdiğindan c sürücüsü full dolu olsa bile sorun çıkmaz. tüm temp dosyaları aynı klasördedir. orada burada aramanıza gerek olmaz.
ext3 ve gelecekte kullanıma girecek ext4 partition sistemi ntfs ten çok daha hızlıdır.
antivirüs kurup sisteminizi yavaşlatmazsınız çünkü zaten virüs bulaşmasına uygun olmayan bir sistemdir.
bilinçsiz kullanımdan ziyade windows istanbul kanalizasyon sistemi gibi kararsız ve kontrolsüz bir işletim sistemi olduğundan dolayı her zaman problem yaratmakta.
Yine de biz linux kullananlar wine gelişene kadar oyunlar için windowsa muhtacız ve windowsta performans arttiracak daha pek cok detay var;
sistem kurtarmanın kapatılması, pagefile'ın boş bir partition'a atanması, registry nin mümkün olduğunca şişirilmemesi, grafik ayarlarını en iyi performans için ayarla seçeneğinin kullanılması gibi. ancak usta win kullanıcıları registry de pek çok default keyi değiştirerek yada silerek ihtiyac duymadıkları özellikleri kapatıyor ve cpu ve ram'den kazanç sağlıyorlar.
linuxte ise herşey zaten sizin kontrolünüzdedir. ister gui yi kapatır tamamen konsoldan devam edersiniz. herşey size kalmıs.
Format atmak maalesef bizde artık klasikleşmiş bir yaklaşım tarzı ama çoğu zaman gereksiz ve daha zor bir yöntem. Formattan sonra sisteminizi eski haline getirmek (İşletim Sistemi Kurulumu ve ayarları, sürücülerin kurulumu, yazılımların kurulum ve ayarları, masaüstü ayarları vs..) en az birkaç gün sürer. Bu yüzden format son çare olmalıdır. En azından sistemin imajını alıp mecbur kalınca imajdan dönmek daha iyidir..
Yukardaki düzenlemeleri yaptıktan sonra deepfrezze kurun kafanız rahat olsun, özellikle antivirüs gibi programlar kurup sistemi gereksiz yere yormaya gerek yok, kurun deepfrezzi gerek duyduğunuzda, deepfreze AKTİF iken herhangi bir güvenlik yazılımı ile taratın bilgisyarı ve harici hddleri ve de usbleri bulduğunuz zararlıları not edin, bilgisayarı açıp kapatın not ettiğiniz zararlılar helen duruyorsa (harici hdd ve usb'leri kastetmiyorum, çünkü benim hddlerim ve usblerim crack ve keygenlerle dolu bunların da büyük çoğunluğunda virüs yazılımı yüklü, işime yaradığı için de silmiyorum, biliyorum kimse kimsenin babası oğlu değil oturup kimse kimse için crack veya keygen yapmaz bir menfaati vardır mutlaka, ama gülü seven dikenine katlanır, zaten bana da zarar veremezler, çünkü genelde deeprezze aktif iken bu tür programları kuruyorum işim bitince de bilgisayarı açıp kapatıyorum pufff) deepfrezzi PASİFLEŞTİRİN bilgisayarı açıp kapatın bulduğunuz zararlıları elle silin özellike kayıt defterinden silin (bilenler için) silinmeyen dosyaları da iobit unlocker ile silin deepfrezzi tekrar AKTİF edin bilgisayarı açıp kapatın bu kadar. Emin olun bunlar hepsi 10 dakikanızı almaz. Hatta deepfrezze kuruluysa bilgisayarı açıp kapatığınızda büyük ihtimalle not ettiğiniz zararlıların silindiğini-yok olduğunu göreceksiniz, yani sorun yok...
